Het topmodel van DAF, de XF 510, onderscheidt zich in deze test dankzij zijn efficiënte motor met een zeer economisch verbruik. Kers op de taart is de Super Spacecab met een gedegen comfort. Aangetreden op onze testroute: DAF Trucks met de XF 510 Super Spacecab. Het vlaggenschip van de Eindhovenaren voert met de sterkste versie van de Paccar MX-13 Euro 6 motor hun trucksprogramma voor de hoogste gewichtsklasse aan. Deze 12,9 liter zescilinder lijnmotor levert een vermogen van 510 PK, dat beschikbaar is tussen 1425 en 1750 omwentelingen per minuut, en heeft een hoogste koppel van maar liefst 2500 Nm tussen 1000 en 1425 toeren per minuut. Met dit model speelt DAF een bescheiden rol in de koningsklasse van de trucks met een hoogste vermogen van 500 PK en meer – maar blijft op grote afstand van de echte supertrucks met een vermogen van 600 tot 750 PK.
Mooi zuinig
Voor DAF is bescheidenheid een schone zaak, ze hebben zich nooit in deze hoogste vermogensklasse gemanifesteerd. Daar staat tegenover dat het DAF truckprogramma zich kenmerkt door een grote mate van efficiency. En daar draait het allemaal om in het wegvervoer. Zo heeft de DAF XF 510 met een totaal geladen gewicht van veertig ton een vermogen van krap 13 PK per ton en een hoogste koppel van 63 Nm per ton. DAF heeft kans gezien het vermogen, maar vooral het al heel laag in het toerengebied beschikbare hoogste koppel, om te zetten in grote transportprestaties. Dat komt onder andere tot uiting in het verbruik, met een zuinig gemiddelde over het totale traject van 32,9 liter diesel per 100 kilometer en een gemiddelde snelheid van 72,5 kilometer per uur. Op het snelwegtraject ontpopte onze testtruck zich met een gemiddelde van 31,3 liter diesel per 100 kilometer bij een gemiddelde snelheid van 79,8 kilometer per uur zich zelfs als de zuinigste. In deze koningsklasse is een gemiddeld verbruik dat onder de 32 liter per 100 kilometer blijft, in te schalen als een topprestatie gezien de lastige topografie van dit deeltraject dat o.a. over het bergachtige gebied rond het Duitse Kassel leidt. De prestaties van DAF leggen de lat weer een stuk hoger voor de concurrentie. Ook verder is dit deel van ons testtraject bijzonder veeleisend, het wordt om die reden ook gebruikt voor het uitvoeren van de European Truck Challenge (ETC). De editie 2016 van de ETC staat op het programma voor oktober van dit jaar, naast DAF zullen in elk geval Mercedes-Benz, MAN en Scania aan de start verschijnen. Onder de loupe genomen worden deze keer trucks met een hoogste koppel vanaf 2500 Nm. Bij de testresultaten van de DAF XF 510 moet echter nog rekening worden gehouden met een AdBlue verbruik van 3,6 procent per berekende hoeveelheid diesel bij 100 km/uur. Consequenties voor het milieu heeft het AdBlue verbruik niet, het is CO2-neutraal. Maar voor de TCO heeft het wel gevolgen – omgerekend vanaf het AdBlue verbruik moet er 0,5 liter diesel bij het totale dieselverbruik per 100 km/uur worden opgeteld. Dat betekent dat het snelwegverbruik op een totaal gemiddelde van 31,8 liter per 100 kilometer komt en het totale gemiddelde verbruik op 33,4 liter per 100 kilometer.
Rijeigenschappen beproefd
Interessante gegevens leverde ook de test van de rijstijl op, bij een snelheid van 82 en 85 km/uur. Er werd twee keer gereden over hetzelfde snelwegtraject bij deze test. De eerste keer met een cruise control afstelling van 82 plus 7 en minus 7 km/uur; bij de tweede ronde was hij afgesteld op 85 plus 4 en minus 4 km/uur ingesteld. Tijdens de eerste ronde wist de DAF XF 510 bij een ingestelde snelheid van 82 km/uur en een gerealiseerde gemiddelde snelheid van 79,8 km/uur de ingestelde snelheid over 97 procent van het testtraject te handhaven. Het geeft aan dat de DAF cruise control ook in de eco-stand van onze testtruck geen langzame slak maakte maar een krachtige vervoersprestatie bleef leveren bij een gemiddeld verbruik van 31,3 liter diesel per 100 kilometer. Tijdens de tweede ronde werd een gemiddeld verbruik gerealiseerd van 32 liter per 100 kilometer bij een gemiddelde snelheid van 81,5 km/uur. De ingestelde snelheid werd over 96 procent van het testtraject gehandhaafd. In vergelijking met de vorige rit, waarbij de snelheid was ingesteld op 82 km/uur werd de gemiddelde snelheid met slechts twee procent omhoog terwijl het verbruik met bijna drie procent toenam. Concreet komt het neer op een toename van het verbruik van 0,8 liter per 100 kilometer om een snelheidswinst van 77 seconden per uur te realiseren, zo berekenden we op basis van de meetgegevens. Omgerekend naar een werkdag van negen uur betekent het een tijdwinst van 12 minuten, die echter wordt betaald met zes liter extra brandstofverbruik. Wie deze tijdwinst echt nodig heeft kan hem realiseren met deze DAF, tegen een relatief lage prijs. Want het meerverbruik blijft beperkt.
Meer efficiency
Deze testrit met de DAF XF 510 was feite ook een hernieuwde kennismaking met het ingrijpend opgewaardeerde Euro 6 motorenprogramma. Ze zijn van grote invloed op het gerealiseerde zuinige verbruik. De nieuwe Euro 6 modellen werden in 2014 door DAF gepresenteerd. Ze werden vorig jaar aangevuld onder de titel “Edition 2015” met een aantal maatregelen, dat geacht werd om de efficiency verder te verbeteren, waaronder een nieuw geschreven softwarepakket. Al met al slaagde de truckfabrikant uit Eindhoven erin door vele kleine ingrepen en aanpassingen de efficiency over een breed front te verbeteren en daarmee de voorwaarden te creëren voor ingrijpende opwaarderingen van het verbruik, de beschikbaarheid, het gewicht, de veiligheid en de uitstoot. Bij de nieuwe Paccar MX-13 Euro 6 wordt bijvoorbeeld de jongste common-rail brandstoftechnologie toegepast, met directe multipulse hogedruk inspuiting, een turbolader met variabele geometrie, verbeteringen van het nokkenasprofiel, de zuigers en cilinderbussen, een beperking van de inwendige wrijving, en de toepassing van nieuwe software. Nieuws bij de componenten vormen de tweetraps geregelde waterpomp, en een efficiënter werkende oliepomp en dynamo. Ook werd de uitstoot verder gereduceerd. Zo kon bijvoorbeeld de regeneratie-interval van het gesloten deeltjesfilter worden opgehoogd van 50 naar 100 uur. Volgens DAF leveren al deze maatregelen in vergelijking met de Euro 5 voorganger van deze motor een beperking van het brandstofverbruik en de CO2-uitstoot met twee procent op.
Complexe software
Zo goed als perfect en met een verbazende nauwkeurigheid functioneerde tijdens onze test met de DAF XF 510 het door GPS ondersteunde systeem van adaptive cruise control in samenspel met het elektronisch geregelde remsysteem. Bij DAF heet dit pakket Predictive Cruise Control (PCC), het is voorzien van Predictive Shifting en ECO-Roll. Dankzij de GPS ondersteuning en het driedimensionale kaartenmateriaal kan dit systeem tot twee kilometer voor het voertuig vooruit kijken, de wegtopografie analyseren en lastafhankelijk binnen de wettelijke eisen op basis van die gegevens zowel tijdens een klim als een afdaling de ideale snelheid vast te stellen, er de bijbehorende versnelling bij te kiezen, en de keuze te maken om ECO-Roll wel of niet in te schakelen. Volgens DAF levert dit pakket aan mogelijkheden, in vergelijking met een conventionele cruise control in het internationale goederenvervoer, een besparing van het verbruik op die kan oplopen tot drie procent. Waarbij uiteraard wel weer geldt dat de besparingsruimte groter is naarmate de truck zwaarder wordt belast. Besparingen die ver boven de aangegeven drie procent uitkomen, horen dan ook tot de mogelijkheden. DAF is rijkelijk laat met de introductie van haar PCC systeem, het kwam in 2014 op de markt samen met de nieuwe MX Euro 6 motoren. Binnen het kader van het “Edition 2015”-pakket werd vorig jaar besloten het PCC systeem alleen nog standaard met ECO-modus te leveren. Volgens DAF wordt daarmee weer een procent brandstof bespaard. Wezenlijk aspect van de ECO modus is dat er vanaf 30 km/uur niet meer handmatig geschakeld kan worden en het voertuig door een beperking van het hoogste koppel in de eerste elf versnellingen soepeler accelereert. Bovendien kan de snelheid van de cruise control niet boven de 85 km/uur worden ingesteld.Toch heeft de chauffeur nog steeds het laatste woord, zij het niet onbeperkt: hij kan de ECO modus voor korte tijd uitschakelen met behulp van een knop aan de stuurkolom. Door gas bij te geven kan hij de snelheid opvoeren naar maximaal 89 km/uur. Met behulp van de Davie werkplaatscomputer kan de ECO modus geheel of gedeeltelijk worden uitgeschakeld, of zelfs softwarematig helemaal aan de wensen van de klant aangepast. Dat laatste is niet echt aan te bevelen, omdat de soepeler acceleratie nauwelijks problemen oplevert, maar wel goed is voor een flinke brandstofbesparing. De praktijk toont aan dat boven een snelheid van 85 km/uur het brandstofverbruik doorgaans omhoog schiet bij een minimale tijdwinst.
Sterke prestaties
Belangrijk is bij de New MX-13 de uitstekend presterende MX Engine Brake (MX EB). Ze levert nu in het toerengebied rond de 1500 tpm met net geen 1800 Nm, een bijna twintig procent hoger remmoment en daarnaast een permanent remvermogen van niet minder dan 500 PK bij 2100 krukasomwentelingen. Manueel is de MB EX te bedienen met behulp van een drietraps schakelaar aan de stuurkolom, maar hij is ook geïntegreerd in de elektronische regeling van de bedrijfsrem, en gekoppeld aan het schakelprogramma van de AS Tronic. Als primaire retarder is de MB EX in eerste instantie afhankelijk van het motortoerental. Het levert ook bij lage snelheden al een forse remvertraging op. Fascinerend was tijdens deze test het complexe samenspel van de MX EM motorrem, de PCC adaptieve cruise control en remautomaat, en het AS Tronic schakelsysteem. Rekening houdend met de topografische details maakte de PCC al vanaf het beging van een afdaling volledig gebruik van de beschikbare “schwung”; ruim voor het begin van de afdaling werd ook de MX-EB in stelling gebracht door het motortoerental af te stemmen op een zo hoog mogelijk vertragend vermogen. Om echter zo lang mogelijk te kunnen profiteren van de “schwung” werd tegen het eind van de afdaling het remvermogen weer geminimaliseerd en eventueel de Eco-Roll modus ingeschakeld. Op de snelwegtrajecten was alleen op afdalingen met een hellinghoek van zes procent en meer een ingreep van de chauffeur af en toe nodig. In alle overige situaties slaagde het PCC systeem er samen met de MX EB uitstekend in om het voertuig onder controle te houden.
Overtuigende filosofie
Het is duidelijk dat DAF Trucks erop aanstuurt haar krachtige motorrem MX EB meer en meer in haar trucks in te bouwen en hem aanbiedt bij de MX-11 en MX-13 motoren als brandstof besparend alternatief voor de hydraulische secundaire retarder - de ZF Intarder. Het alternatief van DAF bespaart niet alleen kosten, maar heeft ook een positief effect op het beschikbare laadvermogen. Hoe dan ook, uit onze kostprijscalculatie blijkt dat deze DAF XF 510 Super Spacecab testtruck een gunstige prijs/prestatie verhouding oplevert van 69,77 eurocent per kilometer. Hij biedt vervoerders de mogelijkheid om hun chauffeurs tegen een aantrekkelijke prijs in een truck uit de koningsklasse te laten stappen. DAF Trucks is de tweede Europese truckfabrikant die volledig inzet op haar eigen krachtige motorrem als hulprem. Er valt veel te zeggen voor deze filosofie.
Door: Adelbert Schwarz