Met TheMotion 2.0 slaat e-Traction een nieuwe weg in

Met TheMotion 2.0 zorgde het in Apeldoorn gevestigde e-Traction verleden jaar voor een echte verrassing op de IAA. Met TheMotion 2.0 levert e-Traction een aandrijfas waarmee het hoge ogen kan gooien. Onder de vleugels van de Chinese Tanhas Group krijgt het Apeldoornse bedrijf de kans om deze uitdaging wereldwijd aan te gaan.

TheMotion 2.0 is 'weer' een geheel eigen ontwikkeling van e-Traction, waarmee het bedrijf een nieuwe weg inslaat. Kon er op de IAA al mee worden proef gereden, ter ondersteuning van dit interview reden we er onlangs nog een rondje mee in Apeldoorn in een stadsbus, een VDL Citea uit 2007 in Rotterdamse RET-kleuren. De bus beschikt over twee 80 kWh Valence-batterijen. TheMotion 2.0 is een stille maar krachtige aandrijving, mede dankzij de door e-Traction nieuw ontwikkelde PMS-motor en wisselrichters, waarbij de focus ligt op robuustheid. De motoren zitten in de wielen , zogenoemde wielnaafmotoren. e-Traction levert verder de regelunit voor de aansturing en distributie van de energie naar de twee wielnaafmotoren en een aparte 'tool' voor systeemdiagnose en kalibratie indien nodig.

Dynamisch gedrag

TheMotion 2.0 is ontwikkeld als portaalas, waarmee een geheel lage vloer in een bus mogelijk is. Het is een 'direct drive' aangedreven as. Het wiel is rechtstreeks aangesloten op de rotor. De roterende delen van de motor zitten aan de buitenzijde. De inverter is geïntegreerd in de motor. Het voordeel is dat er geen mechanische overbrengingen nodig zijn die en herrie maken en energieverlies genereren. Het koppel wordt nauwkeurig via de software van het aandrijfmanagement geregeld en dat geschiedt eventueel per wiel afzonderlijk. Geert Kwintenberg, manager Systems & Software Engineering: “Wij optimaliseren bijvoorbeeld het dynamische gedrag van het voertuig in bochten om efficiënter met de energie en het vermogen om te gaan en zo ook bandenslijtage te verminderen. Dat zie je terug in een lager verbruik met dus meer kilometers uit dezelfde batterij. Afhankelijk van de inzet kan de batterij op die toepassing gedimensioneerd worden, kleiner of juist groter, en aangezien het grootste deel van de kosten in de batterij gaat zitten, heeft het een positief effect op de TCO.” “Dat scheelt in gewicht en betekent ook een hogere laadcapaciteit of meer passagiers”, vult Edgar Ooijman aan. Hij is International Business Development manager.

Remenergie

Belangrijk in een elektrische aandrijving is het terugwinnen van energie via het remmen. Kwintenberg zegt dat e-Traction hier de afgelopen jaren veel aandacht aan heeft geschonken en deze techniek in zijn TheMotion 2.0 heeft geoptimaliseerd. Evenals bij de Nissan Leaf is het mogelijk om met TheMotion 2.0 te rijden zonder de mechanische rem te gebruiken. De chauffeur kan desgewenst de regeneratieve remkracht met een hendel a la een retarder, instellen. Het comfort lijdt er in ieder geval niet onder, ook al omdat TheMotion 2.0 geen overbrenging kent maar wel een koppelopbouw vanaf nul tot ongeveer 10.000 Nm die vloeiend de krachten overbrengt zonder schakelmomenten. 
Bij e-Traction gaat men er vanuit dat een TheMotion 2.0 minstens een miljoen kilometer mee kan. Kwintenberg: “Een elektromotor kent weinig draaiende onderdelen en wat draait doet dat met een lage snelheid. Een wiel bijvoorbeeld doet maar ongeveer 500 omwentelingen per minuut. Verder bestaat TheMotion 2.0 in hoofdzaak uit elektronica.

Truck-applicatie 

Buiten de bussen waar de eerste aandacht van e-Traction naar uitgaat, wordt tevens hard gewerkt aan oplossingen voor het goederenvervoer, dus trucks. In Zweden rijdt een DAF LF met een aandrijfsysteem van e-Traction in het Elways Truck-project. Het gaat daar met name om het testen van infrastructuur die rijdend laden mogelijk moet maken via een sleuf in de weg. Kwintenberg: “Je ziet aan de infrastructuurkant dat er veel onderzoek wordt gedaan naar allerlei varianten om het laadproces zo eenvoudig en tegelijk zo efficiënt mogelijk te maken. Eenzelfde onderzoeksproject voor vrachtauto's om rijdend te laden, wordt er uitgevoerd via een bovenleiding en een pantograaf. In het verleden heeft e-Traction ook meegewerkt aan de HyTruck, een waterstof aangedreven truck.

Chinese moeder

E-Traction werd in 1981 opgericht met als doel om de meest energie efficiënte elektrische aandrijflijn te ontwikkelen en in de markt te zetten. Drie jaar geleden wordt e-Traction ingelijfd door de Chinese Tanhas Groep. Binnen de groep valt e-Traction dan weer onder de nieuw opgerichte divisie TeT Drive Technology Co LTD gevestigd in de provincie Hubei. TeT staat voor Tanhas e-Traction en is tevens de producent van de componenten die samen weer de as vormen. De software en bepaalde technische onderdelen worden in Apeldoorn ontwikkeld en geproduceerd. e-Traction in Apeldoorn is het R&D centrum voor TheMotion 2.0 en van hieruit wordt dus ook de 'rest van de wereld' bedient. Er werken zo'n vijftig mensen waarvan de helft in de ontwikkelingsafdeling, die dan weer is opgesplitst in mechanische engineering, software, elektronica en automotive. In Apeldoorn wordt wel nog de inverter geproduceerd. 

Noord-Amerika

e-Traction mikt met haar product op zowel OEM's als ook op bedrijven die retrofit hun bussen willen ombouwen van diesel naar elektrisch. De Chinese markt wordt door de Chinese moedermaatschappij bewerkt. Maar bijvoorbeeld in Canada is e-Traction in de laatste fase van gesprekken met een distributeur voor TheMotion 2.0. Volgens Kwintenberg is de Noord-Amerikaanse markt zeer geïnteresseerd in retrofitoplossingen. Het vervangen van de aandrijflijn is volgens hem relatief eenvoudig te doen, maar er moeten ook zware batterijen meegenomen kunnen worden en dus moet ook de rest van het voertuig worden aangepast. Ooijman: “Retrofit is vooral interessant voor bedrijven die een aantal voertuigen tot een hele vloot elektrisch willen maken, want dan heb je maar één keer 'engineering-kosten' en wordt het goedkoper.” Wat Ooijman in zijn gesprekken met klanten vooral merkt is dat bedrijven naar oplossingen zoeken om kapitaalvernietiging te voorkomen. “Overal in de wereld wil men diesels vervangen door elektrisch. In landen met veel Euro 5 en Euro 6 voertuigen kan vervanging derhalve uitdraaien op kapitaalvernietiging.”

China en Europa

China heeft honderdduizenden bussen, veel ervan nog altijd met motoren die de Euro 3 norm niet halen. In de miljoenensteden, zoals Shenzheng, Beijing en Sjanghai, wordt volop ingezet op elektrisch vervoer. In Shenzheng rijden inmiddels zo'n 16.000 elektrische bussen rond. In totaal in China enkele tienduizenden elektrische bussen. Om de rest te elektrificeren kan TheMotion 2.0 een uitkomst zijn en dat is mede de reden geweest voor de Tanhas Groep om e-Traction over te nemen. Tanhas is een toeleverancier voor de automotive industrie met klanten als Ford, King Long, Yutong en GM. Als TheMotion 2.0 binnenkort in serieproductie gaat, verwacht de fabriek er jaarlijks tussen de 5000 en 10.000 in China te kunnen afzetten, alleen wel onder de merknaam TeT. In China is TheMotion 2.0 nu al terug te vinden in Asiastar bussen. Voor Europa verwacht eTraction er jaarlijks enkele honderden te kunnen afzetten.

Door: Jos Haas